Aandacht voor de mantelzorger in de palliatieve zorg thuis

Het ontbrak zorgverleners in de palliatieve zorg thuis aan inzicht in de belasting van mantelzorgers. Daarbij misten zij de vaardigheden om hierover met mantelzorgers in gesprek te gaan. Ondersteuning van zorgverleners op dit vlak ontbrak. Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en Vilans hebben de aandacht voor mantelzorgers in palliatieve zorg blijvend verbeterd door zorgverleners structureel te ondersteunen.

Doel

Het doel van dit project was tweeledig:

1. De productie van het instrument Formulier Mantelzorg (FM) en een beschrijving maken op welke wijze en wanneer FM kan worden ingezet bij (wijk)verpleegkundigen die palliatieve zorg bieden op grond van de ervaringen die zijn opgedaan bij IKNL.
2. De implementatie en borging van de invoering van het FM bij en door de regionale Netwerken Palliatieve Zorg.

Aanpak/werkwijze

Dit hebben we gedaan door enerzijds het materiaal gebruiksklaar en hanteerbaar te maken voor verpleegkundigen en anderzijds de verspreiding en implementatie te ondersteunen met workshops, een instructiefilm, het ontwikkelen en testen van een lesmodule voor train-de-trainers. De ervaringen van verpleegkundigen met het werken met het formulier zijn hierin verwerkt.

Samenwerkingspartners

We werkten samen met het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant, IKNL, Hogeschool Windesheim en Stichting Brabantse Raad voor de Informele Zorg.

Resultaten

Het Formulier Mantelzorg is ontwikkeld en het werken ermee is getest bij verpleegkundigen. Eenmaal werkend met het formulier bleken veel verpleegkundigen verrast over de hoeveelheid extra inzicht die het formulier geeft in de overbelasting van de mantelzorgers en in de mogelijkheden die het bredere sociale netwerk van zowel de patiënt als de mantelzorgers kan bieden.

We hebben een handleiding voor het invullen van het FM in het (zorg)leefplan geschreven. Deze geeft uitleg over de achtergrond van het formulier en ondersteund de gebruiker stap voor stap bij het invullen van het formulier en het analyseren en interpreteren van de ingevulde gegevens. Ter ondersteuning van het gebruik van het FM hebben we samen met mantelzorgers en zorgprofessionals de instructiefilm ‘Werken met het Formulier Mantelzorgondersteuning’ en de brochure ‘Formulier Mantelzorgondersteuning winst voor alle partijen’ gemaakt.

Ter ondersteuning van de verdere verspreiding van het gebruik van het Formulier Mantelzorg is de ‘Lesmodule Mantelzorg in de palliatieve fase. Train-de-trainers’ ontwikkeld. En om het belang van het sociale netwerk (familie, vrienden, buren en vrijwilligers) te benadrukken, is de brochure ‘Mantelzorg in de palliatieve fase’ geschreven. De materialen zijn niet meer up-to-date of in gebruik en zijn meegenomen in de verdere ontwikkeling op mantelzorgondersteuning.