Chronotherapy with aspirin for reduction of cardiovascular disease (TImE ASPIRIN)

Hart- en vaatziekten (HVZ) zijn een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte. Als patiënten eenmaal hart- en vaatziekten hebben doorgemaakt, is er een hoge kans dat dit nog een keer gebeurt. Ondanks medicijnen en leefstijladviezen krijgen jaarlijks 27.000 mensen in Nederland opnieuw hart- en vaatziekten. Nieuwe manieren om dit aantal te verlagen zijn dus hard nodig. 

Onderzoek

Het risico op een recidief HVZ is het hoogst tijdens de ochtenduren (6-12 uur). Aspirine wordt door de meerderheid van patiënten dagelijks gebruikt. De meerderheid (70%) van de patiënten neemt aspirine op dit moment ’s ochtends in. Op basis van eerder onderzoek lijkt het voordelig om deze aspirine juist ’s avonds in te nemen. 

In deze studie is het effect onderzocht van het innemen van aspirine ’s avonds ten opzichte van het innemen van aspirine ‘s ochtends op het ontstaan van hart- en vaatziekten bij patiënten die aspirine gebruiken. 

Resultaten

De studie is voortijdig gestopt. Op dat moment waren 223 aspirinegebruikers van de beoogde 5800 patiënten geïncludeerd en gerandomiseerd naar ochtend- of avondinname. Dit is onvoldoende gebleken om een effect van avondaspirine op hart- en vaatziekten te kunnen bestuderen.
Uit literatuuronderzoek dat vervolgens is gedaan:

• komt in 70 wetenschappelijke publicaties naar voren dat avonds aspirine zeer waarschijnlijk helpt om het risico op hart- en vaatziekten nog verder te verlagen in vergelijking met ochtendinname. 
• komt uit bloedonderzoek naar voren dat bloedplaatjes een lagere klonterneiging hebben als aspirine ’s avonds wordt ingenomen in plaats van ’s ochtends. Dat is voordelig, aangezien klonteren van bloedplaatjes een hartinfarct of herseninfarct kan veroorzaken. 
• blijkt uit bloedonderzoek dat er bepaalde ontstekingswaarden in het bloed verlaagd worden als aspirine ’s avonds wordt ingenomen in plaats van ’s ochtends. Deze ontstekingswaarden zijn gerelateerd aan het ontwikkelen van slagaderverkalking en het optreden van hart- en vaatziekten. Lagere waarden hiervan zorgen waarschijnlijk dus voor een verlaging van de kans op hart- en vaatziekten. 

Hoewel er uit de literatuur dus sterke aanwijzingen zijn dat het ’s ochtend innemen van aspirine gezondheidswinst op zou kunnen leveren, heeft het huidige project door het voortijdig stopzetten onvoldoende power om hier conclusies over te trekken.

Samenvatting bij start

Kan het op een ander tijdstip innemen van aspirine de kans op terugkeer van hart- en vaatziekte verlagen? Aspirine wordt door miljoenen mensen wereldwijd dagelijks gebruikt om hart- en vaatziekten te voorkomen. Aspirine remt het samenklonteren van bloedplaatjes, die het meest actief zijn in de ochtend. Het risico op hart- en vaatziekten is ’s ochtends ook het hoogst.
De meerderheid van de patiënten neemt aspirine 's ochtends in, terwijl het mogelijk gunstiger is om het ’s avonds te nemen. Dan wordt de klonterneiging tijdens de ochtenduren namelijk beter geremd. Maar we weten nog niet of avondinname van aspirine daadwerkelijk de kans op terugkeer van hart- en vaatziekten verlaagt. Ook weten we nog niet of avondinname niet meer bijwerkingen veroorzaakt.

Verwacht resultaat

De TIME ASPIRIN studie volgt vier jaar lang vierduizend aspirinegebruikers. De helft neemt ‘s avonds aspirine in en de helft ’s ochtends. Het onderzoek draagt zo bij aan een beter onderbouwd advies over het innametijdstip van aspirine.

Richtlijn

Van de onderzoeksprojecten uit het ZonMw programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG) is inzichtelijk gemaakt of zij aansluiten bij de richtlijnen en/of modules in de FMS Richtlijnendatabase. Bekijk de bijbehorende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase.