The diagnostic challenge of neuropsychiatric symptoms in Alzheimer’s disease
Achtergrond
Meer dan 80% van alle mensen met Alzheimer krijgt gedurende de ziekte te maken met neuropsychiatrische symptomen (NPS) zoals somberheid, angst, apathie of ontremd gedrag. Deze symptomen hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van leven, het ziektebeloop en de zorgkosten. Voor Alzheimer is momenteel geen medicijn beschikbaar, maar voor NPS bestaan wel effectieve behandelingen. Daarom is het belangrijk deze symptomen zo vroeg mogelijk te herkennen zodat er kan worden gestart met een passende behandeling.
Resultaten
In dit project vonden we dat NPS vaak voorkomen in de vroege fase van de ziekte, dat deze opgepikt worden door geheugenpoli artsen, maar dat zij niet goed weten hoe ze deze symptomen moeten behandelen. We behandelden NPS met een persoonsgerichte interventie, die vooral effectief bleek voor ernstige symptomen en apathische symptomen. Daarnaast hebben we met neuropathologisch en beeldvormend onderzoek bij mensen met de gedragsvariant van Alzheimer inzicht verkregen in de onderliggende ziektemechanismen van NPS, en konden we criteria opstellen voor een nauwkeurigere en snellere diagnose.
Projectleiders/penvoerders
Dr. R. Ossenkoppele
Amsterdam UMC - locatie VUmc
Dr. J.M. Papma
Erasmus MC
Meer informatie
- Om vervolg te geven aan het project, ontving het een VIMP-subsidie ten bate van Verspreiding- en Implementatie. Dit project heeft als titel: Aanpak Neuropsychiatrische symptomen bij de ziekte van Alzheimer
- Een behandeling op maat voor mensen met dementie
Producten
Titel: The behavioral variant of Alzheimer's disease
Auteur: Ellen Hanna Singleton
Auteur: Ellen Hanna Singleton
Titel: Sex differences in neuropsychiatric symptoms in Alzheimer's disease dementia: a meta-analysis
Auteur: Willem S Eikelboom # 1, Michel Pan # 2, Rik Ossenkoppele 3 4, Michiel Coesmans 5, Jennifer R Gatchel 6 7, Zahinoor Ismail 8, Krista L Lanctôt 9 10, Corinne E Fischer 9 11, Moyra E Mortby 12 13, Esther van den Berg 2, Janne M Papma 2
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Auteur: Willem S Eikelboom # 1, Michel Pan # 2, Rik Ossenkoppele 3 4, Michiel Coesmans 5, Jennifer R Gatchel 6 7, Zahinoor Ismail 8, Krista L Lanctôt 9 10, Corinne E Fischer 9 11, Moyra E Mortby 12 13, Esther van den Berg 2, Janne M Papma 2
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Titel: Heterogeneous distribution of tau pathology in the behavioural variant of Alzheimer's disease
Auteur: Ellen Singleton 1, Oskar Hansson 2, Yolande A L Pijnenburg 3, Renaud La Joie 4, William G Mantyh 4, Pontus Tideman 2 5, Erik Stomrud 2 5, Antoine Leuzy 2, Maurits Johansson 2, Olof Strandberg 2, Ruben Smith 2, Evi Berendrecht 3, Bruce L Miller 4, Leonardo Iaccarino 4 6, Lauren Edwards 4, Amelia Strom 4, Emma E Wolters 7, Emma Coomans 7, Denise Visser 7, Sandeep S V Golla 7, Hayel Tuncel 7, Femke Bouwman 3, John Cornelis Van Swieten 8, Janne M Papma 8, Bart van Berckel 7, Philip Scheltens 3, Anke
Magazine: Journal of Neurol Neurosurg Psychiatry
Auteur: Ellen Singleton 1, Oskar Hansson 2, Yolande A L Pijnenburg 3, Renaud La Joie 4, William G Mantyh 4, Pontus Tideman 2 5, Erik Stomrud 2 5, Antoine Leuzy 2, Maurits Johansson 2, Olof Strandberg 2, Ruben Smith 2, Evi Berendrecht 3, Bruce L Miller 4, Leonardo Iaccarino 4 6, Lauren Edwards 4, Amelia Strom 4, Emma E Wolters 7, Emma Coomans 7, Denise Visser 7, Sandeep S V Golla 7, Hayel Tuncel 7, Femke Bouwman 3, John Cornelis Van Swieten 8, Janne M Papma 8, Bart van Berckel 7, Philip Scheltens 3, Anke
Magazine: Journal of Neurol Neurosurg Psychiatry
Titel: Early recognition and treatment of neuropsychiatric symptoms to improve quality of life in early Alzheimer's disease: protocol of the BEAT-IT study
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Ellen Singleton 2, Esther van den Berg 1, Michiel Coesmans 3, Francesco Mattace Raso 4, Rozemarijn L van Bruchem 4, Jeannette A Goudzwaard 4, Frank Jan de Jong 1, Marc Koopmanschap 5, Tom den Heijer 6, Jan J M Driesen 7, Lilian J H M Vroegindeweij 8, Elsbeth C Thomeer 9, Susanne E Hoogers 10, Anke A Dijkstra 11, Sytse U Zuidema 12, Yolande A L Pijnenburg 2, Philip Scheltens 2, John C van Swieten 1, Rik Ossenkoppele 2 13, Janne M Papma 14
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Ellen Singleton 2, Esther van den Berg 1, Michiel Coesmans 3, Francesco Mattace Raso 4, Rozemarijn L van Bruchem 4, Jeannette A Goudzwaard 4, Frank Jan de Jong 1, Marc Koopmanschap 5, Tom den Heijer 6, Jan J M Driesen 7, Lilian J H M Vroegindeweij 8, Elsbeth C Thomeer 9, Susanne E Hoogers 10, Anke A Dijkstra 11, Sytse U Zuidema 12, Yolande A L Pijnenburg 2, Philip Scheltens 2, John C van Swieten 1, Rik Ossenkoppele 2 13, Janne M Papma 14
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Titel: Residential aged care staff perceptions and responses towards neuropsychiatric symptoms: a mixed methods analysis of electronic healthcare records
Auteur: Willem S Eikelboom 1 2, Jana Koch 1 3, Elizabeth Beattie 4, Nicola T Lautenschlager 5 6, Colleen Doyle 7, Esther van den Berg 2, Janne M Papma 2, Kaarin J Anstey 1 3, Moyra E Mortby 1
Magazine: Aging and Mental Health
Auteur: Willem S Eikelboom 1 2, Jana Koch 1 3, Elizabeth Beattie 4, Nicola T Lautenschlager 5 6, Colleen Doyle 7, Esther van den Berg 2, Janne M Papma 2, Kaarin J Anstey 1 3, Moyra E Mortby 1
Magazine: Aging and Mental Health
Titel: Investigating the clinico-anatomical dissociation in the behavioral variant of Alzheimer disease
Auteur: Ellen H Singleton 1, Yolande A L Pijnenburg 2, Carole H Sudre 3, Colin Groot 2, Elena Kochova 2, Frederik Barkhof 4 5, Renaud La Joie 6, Howard J Rosen 6, William W Seeley 6, Bruce Miller 6, M Jorge Cardoso 3 7, Janne Papma 8 9, Philip Scheltens 2, Gil D Rabinovici 6 10 11 12, Rik Ossenkoppele 2 13
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Auteur: Ellen H Singleton 1, Yolande A L Pijnenburg 2, Carole H Sudre 3, Colin Groot 2, Elena Kochova 2, Frederik Barkhof 4 5, Renaud La Joie 6, Howard J Rosen 6, William W Seeley 6, Bruce Miller 6, M Jorge Cardoso 3 7, Janne Papma 8 9, Philip Scheltens 2, Gil D Rabinovici 6 10 11 12, Rik Ossenkoppele 2 13
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Titel: Research Criteria for the Behavioral Variant of Alzheimer Disease: A Systematic Review and Meta-analysis
Auteur: Rik Ossenkoppele 1 2, Ellen H Singleton 1, Colin Groot 1, Anke A Dijkstra 3, Willem S Eikelboom 4, William W Seeley 5, Bruce Miller 5, Robert Jr Laforce 6, Philip Scheltens 1, Janne M Papma 4, Gil D Rabinovici 5 7 8 9, Yolande A L Pijnenburg 1
Magazine: JAMA Neurology
Auteur: Rik Ossenkoppele 1 2, Ellen H Singleton 1, Colin Groot 1, Anke A Dijkstra 3, Willem S Eikelboom 4, William W Seeley 5, Bruce Miller 5, Robert Jr Laforce 6, Philip Scheltens 1, Janne M Papma 4, Gil D Rabinovici 5 7 8 9, Yolande A L Pijnenburg 1
Magazine: JAMA Neurology
Titel: Neuropsychiatric Symptoms Complicating the Diagnosis of Alzheimer's Disease: A Case Report
Auteur: Willem S Eikelboom, Jeroen G J van Rooij, Esther van den Berg, Michiel Coesmans, Lize C Jiskoot, Ellen Singleton, Rik Ossenkoppele, John C van Swieten, Harro Seelaar, Janne M Papma
Magazine: Journal of Alzheimers Disease
Auteur: Willem S Eikelboom, Jeroen G J van Rooij, Esther van den Berg, Michiel Coesmans, Lize C Jiskoot, Ellen Singleton, Rik Ossenkoppele, John C van Swieten, Harro Seelaar, Janne M Papma
Magazine: Journal of Alzheimers Disease
Titel: Caregiver Burden in a Culturally Diverse Memory Clinic Population: The Caregiver Strain Index-Expanded
Auteur: Sanne Franzen 1, Willem S Eikelboom 1, Esther van den Berg 1, Lize C Jiskoot 1, Judy van Hemmen 1, Janne M Papma 1
Magazine: Dementia and Geriatric Cognitive Disorders
Auteur: Sanne Franzen 1, Willem S Eikelboom 1, Esther van den Berg 1, Lize C Jiskoot 1, Judy van Hemmen 1, Janne M Papma 1
Magazine: Dementia and Geriatric Cognitive Disorders
Titel: Neuropsychiatric and Cognitive Symptoms Across the Alzheimer Disease Clinical Spectrum: Cross-sectional and Longitudinal Associations
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Esther van den Berg 1, Ellen H Singleton 1, Sara J Baart 1, Michiel Coesmans 1, Annebet E Leeuwis 1, Charlotte E Teunissen 1, Bart N M van Berckel 1, Yolande A L Pijnenburg 1, Philip Scheltens 1, Wiesje M van der Flier 1, Rik Ossenkoppele 1, Janne M Papma 2
Magazine: Neurology
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Esther van den Berg 1, Ellen H Singleton 1, Sara J Baart 1, Michiel Coesmans 1, Annebet E Leeuwis 1, Charlotte E Teunissen 1, Bart N M van Berckel 1, Yolande A L Pijnenburg 1, Philip Scheltens 1, Wiesje M van der Flier 1, Rik Ossenkoppele 1, Janne M Papma 2
Magazine: Neurology
Titel: The recognition and management of neuropsychiatric symptoms in early Alzheimer's disease: a qualitative study among Dutch memory clinic physicians
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Najoua Lazaar 1, Rozemarijn L van Bruchem-Visser 2, Francesco U S Mattace-Raso 2, Michiel Coesmans 3, Rik Ossenkoppele 4 5, Esther van den Berg 1, Janne M Papma 1
Magazine: International Psychogeriatrics
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Najoua Lazaar 1, Rozemarijn L van Bruchem-Visser 2, Francesco U S Mattace-Raso 2, Michiel Coesmans 3, Rik Ossenkoppele 4 5, Esther van den Berg 1, Janne M Papma 1
Magazine: International Psychogeriatrics
Titel: Biweekly fluctuations of neuropsychiatric symptoms according to the Neuropsychiatric Inventory: Erratic symptoms or scores?
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Amy den Teuling 1, Daphne E Pol 1, Michiel Coesmans 2, Sanne Franzen 1, Lize C Jiskoot 1, Judy van Hemmen 1, Ellen H Singleton 3, Rik Ossenkoppele 3 4, Frank Jan de Jong 1, Esther van den Berg 1, Janne M Papma 1
Magazine: International Journal of Geriatric Psychiatry
Auteur: Willem S Eikelboom 1, Amy den Teuling 1, Daphne E Pol 1, Michiel Coesmans 2, Sanne Franzen 1, Lize C Jiskoot 1, Judy van Hemmen 1, Ellen H Singleton 3, Rik Ossenkoppele 3 4, Frank Jan de Jong 1, Esther van den Berg 1, Janne M Papma 1
Magazine: International Journal of Geriatric Psychiatry
Titel: The behavioral variant of Alzheimer's disease does not show a selective loss of Von Economo and phylogenetically related neurons in the anterior cingulate cortex
Auteur: E H Singleton, Y A L Pijnenburg, P Gami-Patel, B D C Boon, F Bouwman, J M Papma, H Seelaar, P Scheltens, L T Grinberg, S Spina, A L Nana, G D Rabinovici, W W Seeley, R Ossenkoppele, A A Dijkstra
Magazine: Alzheimer's research & therapy
Auteur: E H Singleton, Y A L Pijnenburg, P Gami-Patel, B D C Boon, F Bouwman, J M Papma, H Seelaar, P Scheltens, L T Grinberg, S Spina, A L Nana, G D Rabinovici, W W Seeley, R Ossenkoppele, A A Dijkstra
Magazine: Alzheimer's research & therapy