Evaluatie van een multidisciplinair naschools programma voor jongeren met overgewicht
Een eenmalige interventie voor kinderen met overgewicht is niet voldoende
Vraagstuk
WIJS (‘Wat Is Jouw Stijl’) is een naschools programma voor kinderen (8 t/m 12 jaar) met overgewicht of obesitas. Het wordt uitgevoerd in Haagse Krachtwijken. Kinderen krijgen voedings- en bewegingslessen en worden gecoacht naar een gezondere leefstijl. Een zogeheten ‘Gewichtige Vakleerkracht’ meet en weegt leerlingen op school, stelt de BMI vast en verwijst indien nodig door naar WIJS. Werkt het programma?Onderzoek
Er is literatuuronderzoek en een effectevaluatie gedaan. Doel was een erkenning als (waarschijnlijk) bewezen effectieve interventie voor jongeren met overgewicht in de databank Effectieve Jeugdinterventies.Uitkomst
De effectevaluatie laat zien dat het gewicht verbetert, maar niet duurzaam. Een half jaar na afloop van het programma zijn de meeste kinderen weer terug op hun oude gewichtsstatus. Een eenmalige interventie is niet voldoende, aldus de onderzoekers. Alleen een permanent aanbod werkt, met activiteiten op school én thuis. Het WIJS-programma is in de database Effectieve Jeugdinterventies erkend als ‘goed onderbouwd’.Verslagen
Eindverslag
De VIMP aanvraag is ingediend om kennis en inzicht over het WIJS programma verder te kunnen verspreiden. WIJS of "Wat Is Jouw Stijl" is een multidisciplinair naschools programma voor kinderen met overgewicht en obesitas. Het WIJS programma heeft als doel het verhogen van het psychisch welbevinden en leefstijlverandering, met uiteindelijk een BMI daling als gevolg. WIJS wordt uitgevoerd in Den Haag in wijken met een hoge achterstandsscore (Krachtwijken). De VIMP aanvraag had als doel: het uitvoeren van een effectevaluatie en literatuuronderzoek om het WIJS programma in maart 2013 te kunnen voordragen voor erkenning als "(waarschijnlijk) bewezen" effectieve interventie voor jongeren met overgewicht.
Het literatuuronderzoek laat zien dat het onderscheidend vermogen van het WIJS programma in vergelijking met andere interventies zit in de volgende aspecten: De inclusie van kinderen kan verlopen via het programma "De gewichtige vakleerkracht" waardoor verwijzing via een zorgverlener niet noodzakelijk is voor deelname. Deze wijze van inclusie zorgt voor een besparing van zorgkosten. Daarnaast onderscheidt het zich door de specifieke doelgroep. WIJS is als interventie getest bij kinderen met hoofdzakelijk een niet-Nederlandse herkomst. Daarnaast wordt de interventie gesitueerd in de directe woon- of schoolomgeving van het kind, waardoor de drempel tot deelname wordt verlaagd.
Door het uitvoeren van procesevaluaties is het mogelijk het WIJS programma elk schooljaar opnieuw te verbeteren. Een terugkerend aandachtspunt is het betrekken van ouders bij het programma. Tijdens het schooljaar 2012-2013 werden huisbezoeken en activiteiten gericht op gezamenlijke deelname van ouders en kind aan het WIJS programma ingezet om de betrokkenheid te vergroten.
De huisbezoeken lijken een positieve bijdrage te leveren aan de betrokkenheid van ouders bij het WIJS programma.
Binnen de WIJS groepen zijn veranderingen zichtbaar voor competentiebeleving, het drinken van zoete dranken en het eten van tussendoortjes. De gewichtstatus van de deelnemers verbetert maar deze verbetering lijkt niet duurzaam. Tijdens de follow-up meting, ongeveer een half jaar na afloop van het programma, zijn de meeste kinderen weer teruggevallen in de status die zij bij de start aan het programma hadden. De aanpak van overgewicht bij kinderen uit de Krachtwijken zal zich dus niet moeten beperken tot eenmalige deelname aan een interventie maar tot een permanent aanbod van activiteiten in zowel de school als de thuisomgeving.