Listening effort of DHH students in mainstream primary education under normal, adverse, and facilitating conditions

Het kan soms heel inspannend zijn om te begrijpen wat de ander tegen je zegt. Bijvoorbeeld, wanneer er veel achtergrondlawaai is in de klas of op een feestje. Die inspanning die je dan moet leveren noemen we luisterinspanning. Veel kinderen die doof of slechthorend (DSH) zijn moeten heel vaak en ook langdurig deze luisterinspanning leveren. Denk bijvoorbeeld aan DSH kinderen die naar een reguliere school gaan waar de hele dag een gesproken taal gebruikt wordt. 

Langdurige en excessieve luisterinspanning kan schadelijk zijn voor kinderen. Het kan leiden tot chronische mentale vermoeidheid en chronische stress. Recent onderzoek laat dan ook zien dat DSH kinderen in het regulier onderwijs gemiddeld vaker vermoeid zijn dan hun horende klasgenoten. Het is zeer goed mogelijk dat dit te maken heeft met langdurige en excessieve luisterinspanning.  

In dit project hebben we de mate van luisterinspanning van DSH kinderen én horende kinderen in het regulier onderwijs in twee experimenten onderzocht. Aan beide experimenten namen twee groepen deel, één groep met horende kinderen (n = 30 / 32) en één groep met DSH kinderen (n = 30 / 27) tussen de 8 en 12 jaar oud.  In het project is ook de impact van zowel ongunstige luisteromstandigheden (achtergrondruis) als bevorderende factoren (het gebruik van spraakafzien of ondersteunende gebaren) op de luisterinspanning onderzocht. We hebben de luisterinspanning onderzocht in twee experimentele paradigma’s (een woordherkenningstaak en een duale taak). Na het eerste experiment hebben we besloten om de duale taak niet langer mee te nemen in het huidige onderzoek.

In de experimenten zijn steeds twee maten voor luisterinspanning gebruikt: de beleving van het kind van de taak (gemeten door een vragenlijst na elke taak) en de reactietijden van de kinderen in de taak. Daarnaast hebben kinderen in beide experimenten ook een vragenlijst ingevuld voor luisterinspanning en vermoeidheid in het dagelijks leven.

De resultaten van de woordherkenningstaak lieten zien dat:

• DSH kinderen meer luisterinspanning moeten leveren dan horende leeftijdsgenoten.
• DSH én horende kinderen meer luisterinspanning moeten leveren bij ongunstige luisteromstandigheden (wanneer er veel achtergrondruis is).
• DSH én horende kinderen minder luisterinspanning moeten leveren wanneer de mond van de spreker zichtbaar is.
• DSH kinderen minder luisterinspanning moeten leveren wanneer de spreker een ondersteunend gebaar maakt.

Op basis van de twee uitgevoerde experimenten kunnen we de volgende praktische aanbevelingen doen: 

• Stimuleer het correcte gebruik van hoorhulpmiddelen (hoortoestel, CI, soloapparatuur) voor DSH kinderen om de luisterinspanning te verminderen en neem bezwaren van leerkrachten om met deze apparatuur te werken weg middels coaching en begeleiding.
• Verbeter de akoestiek van bijvoorbeeld klaslokalen of sporthallen
• Zorg voor gelaatsgerichtheid bij professionals die werken met DSH kinderen (én horende kinderen) om de luisterinspanning te verminderen, vooral in lawaaierige omgevingen. 
• Stimuleer het gebruik van gesticulaties/gebaren bij professionals die werken met DSH kinderen om de luisterinspanning te verminderen, vooral in lawaaierige omgevingen.
• Zorg voor voldoende rustmomenten thuis, in zorg en op school om de impact van de verhoogde luisterinspanning (vermoeidheid) te reduceren.
  
   

De resultaten uit de twee experimenten worden via een webinar, twee publicaties en een animatie voor ouders en kinderen verspreid.