Vulnerable elderly (80+) in the hospital. A study into patient participation from a care ethical perspective
Deze studie beoogt allereerst een beter begrip te krijgen van de ervaringen van 80+’ers in het ziekenhuis door een model te ontwikkelen op basis van 'schaduwen', een etnografische techniek. Ten tweede wordt onderzocht welke mogelijkheden dit model biedt om de ervaringen van ouderen beter te integreren in de gebruikelijke vormen van patiëntenparticipatie. In de derde plaats wil de studie bijdragen aan de verdere ontwikkeling van een zorgethisch perspectief op patiëntenparticipatie.
Producten
Auteur: Hanneke van der Meide
Auteur: Elst E. van., Klaver K., Meide H. van der.
Auteur: Hanneke van der Meide
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Verslagen
Eindverslag
Patientenparticipatie heeft verschillende gezichten. Voor veel patienten geldt dat ze mondig genoeg zijn om actief betrokken te zijn in de zorg die ze ontvangen. Maar voor anderen geldt dat hun stem minder hard klinkt en minder snel gehoord wordt. Bijvoorbeeld voor oudere patienten (80+) in het ziekenhuis. Deze groep heeft geen zitting in clientenraden, is niet actief in patientenverenigingen, neemt nauwelijks deel aan spiegelgesprekken, zit niet in brainstormsessies, vult geen enquetes van zorginstellingen in, etc. De centrale vraag in dit onderzoek is: Hoe kunnen we dichter bij de ervaringen van deze oudere patienten komen?
Ervaringen van ziek zijn en opgenomen worden in het ziekenhuis zijn niet altijd in taal te vatten, maar worden ook zichtbaar in lichamelijke uitingen. Daarom zijn hebben we gebruik gemaakt van een bijzondere methode om dichterbij de ervaringen van ouderen te komen: 'shadowing'. Dat houdt in dat we patienten over een langere periode in het ziekenhuis hebben gevolgd, naast ze zijn gaan zitten, praatjes hebben gemaakt en hebben geobserveerd wat hen overkwam in het ziekenhuis. Uiteindelijk willen we (het gehele project loopt nog tot medio 2014) een instrument ontwikkelen waarmee ook anderen dan wetenschappelijke onderzoekers (bijv.: verpleegkundigen, verzorgenden, kwaliteitsmedewerkers, etc.) shadowen kunnen leren. Zij kunnen dan door goed te observeren wat (oudere) patienten in de zorg doormaken, hun stem laten klinken bij wijze van participatie aan die zorg.
Patientenparticipatie in het ziekenhuis is veelal georganiseerd in de vorm van een clientenraad, patienten surveys en spiegelgesprekken. Deze vormen de 'proeftuin' van dit onderzoeksproject. Het project is gericht op de vraag of de ervaringen en de belangen van oudere patienten (80+)daadwerkelijk terugkomen in de wijze waarop patientenparticipatie georganiseerd is. In het eerste jaar zijn vergaderingen van een clientenraad geobserveerd. Bovendien is een aantal leden van de clienteraad geinterviewd over hun motivatie en interesse om in een dergelijke raad te participeren. Vervolgens zijn er twee focusgroepinterviews met medewerkers van het ziekenhuis georganiseerd: een met voornamelijk verpleegkundigen en een met leidinggevenden. Het doel hiervan was inzicht te krijgen in het beeld dat bestaat van 'de' oudere patient en hoe men als ziekenhuismedewerker inzicht krijgt in de wensen en ervaringen van deze groep patienten. Op dit moment doen we etnografisch onderzoek. Oudere patienten worden 'geshadowed' om beter inzicht te krijgen in hun leefwereld en in de ervaringen die deze patienten hebben in het ziekenhuis. Deze shadowing zal het komende jaar worden voortgezet, de data zal worden geanalyseerd vanuit een zorgethisch perspectief.